خاک پرلیت یا پرلایت یکی از انواع متفاوت خاک هایی است که در کشاورزی و باغبانی استفاده می شود. این نوع خاک از سنگ آتشفشانی ساخته شده و اصلی ترین عنصر آن سیلیس می باشد. خاک پرلیت در مواجهه با دماهای بالا، توانایی منبسط شدن تا بین ۴ تا ۳۰ برابر حجم اولیه خود را دارد. نام “پرلیت” از واژه “پرل” به معنای مروارید گرفته شده است.
در شکل خام، پرلیت شامل ۳ تا ۶ درصد آب است. اما با اعمال حرارت در دماهای بالا، آب موجود در ساختار سنگ خام پرلیت تبخیر شده و میلیون ها حباب بسیار ریز در ساختار آن تشکیل می شود. به این ترتیب، پرلیت به یک ساختار متخلخل تبدیل می شود و حجم دانه های آن به شدت افزایش می یابد و رنگ آن از سیاه یا خاکستری تیره به سفید تغییر میکند. علاوه بر سیلیس، در ساختار پرلیت عناصر دیگری مانند آلومینیوم، سدیم، کلسیم، پتاسیم، منگنز و آهن نیز یافت می شوند.
خاک پرلیت به عنوان یک گزینه مورد توجه در کشاورزی مطرح است، زیرا خصوصیات منحصر به فرد خود را در بهبود ساختار خاک و افزایش رشد گیاهان اثبات کرده است.